Welcome to our book review site go-pdf.online!
You may have to Search all our reviewed books and magazines, click the sign up button below to create a free account.
Absurditeit en revolte
De Franse schrijver en denker Albert Camus (1913-1960) was een van de voornaamste intellectuele stemmen van de twintigste eeuw. Zijn vertolking van de ervaringen van absurditeit en revolte in essays, romans en toneelstukken vonden brede weerklank in het naoorlogse Europa en daarbuiten. Camus’ scepsis ten aanzien van de grote ideologieën, zijn gevecht met het nihilisme en zijn onvermoeibare verdediging van het leven en de menselijkheid zijn nog altijd voor velen een bron van inspiratie. Dit boek geeft een beknopt overzicht van het leven en de belangrijkste werken van Camus. Maar vooral wordt de ontwikkeling van zijn denken van absurditeit naar revolte geschetst in een historische en literair-wijsgerige context. Daarbij komt ook de vraag naar de overkoepelende eenheid van zijn werk aan bod.
Sporen van transcendentie
Als een voorname vertegenwoordiger van de twintigste-eeuwse existentiefilosofie heeft de Duitse filosoof Karl Jaspers (1883-1969) als weinig anderen de crises van het moderne denken en bestaan verwoord en geduid. Daarbij stelt hij heel nadrukkelijk de vraag wat de filosofie – in het bijzonder de metafysica – in de moderniteit nog kan betekenen. Hij staat sceptisch tegenover de mogelijkheid van iedere (systematische) kennis en wijst voortdurend op de onoplosbare gespletenheid van het moderne leven. Maar tegelijkertijd laat hij zien hoe zich juist in die begrenzing en gebrokenheid óók de mogelijkheid van authentiek mens-zijn en transcendentie openbaart. In deze verhandeling worden die mogelijkheden verkend en worden de grondmotieven en hoofdthema’s van Jaspers’ werk uiteengezet in hun historische en wijsgerige context.
Persoonlijkheid
Ludwig Klages (1872-1956) is een levensfilosoof van formaat, equivalent aan Heidegger maar door deze ten onrechte naar de achtergrond verdrongen. Klages’ hoofdthema’s betreffen de ziel (het leven, de affectiviteit) en de verwoesting daarvan door de geest (rede of wil). Concreet komt hij uit bij twee nog steeds zeer relevante zaken: de verwoesting van onze leefomgeving en de verwoesting van onze psyche. Klages is de grote inspiratie van C.G. Jung en van de Gestaltpsychologie. Hij heeft een sterk Romantische inslag. Deze uitgave voert een pleidooi voor herstel van het persoonlijkheidsbegrip. ‘Persoonlijkheid’ betreft de zinvolle interactie tussen geest en ziel. Ze bestaat in een Selbst...
Kosmopolieten
Kosmopolitisme – wereldburgerschap – lijkt een antwoord op grote en wereldwijde problemen als armoede, migratie en klimaatverandering. Kosmopolitisme kan ook een antwoord zijn op populistisch nationalisme en religieus fundamentalisme. In dit boek ontrafelt Ralf Bodelier het kosmopolitische denken sinds de klassieke oudheid. Dat doet hij door grote kosmopolieten te vragen wat hun denken kan betekenen voor Grace Phiri, een extreem arme vrouw in het hedendaagse Malawi. In boeiende essays neemt hij zijn lezers mee door het kosmopolitisme van Griekse cynici, Romeinse stoïcijnen, het 18de-eeuwse verlichtingsdenken, het 20ste-eeuwse joodse humanisme en het 21ste-eeuwse sociaalliberalisme. De auteur constateert dat het kosmopolitisme niet alleen inspirerend en veelkleurig is, maar ook problematisch en tegenstrijdig. Zelf twijfelt hij of hij zich kosmopoliet kan noemen. En tóch pleit hij ervoor het wereldburgerschap niet af te schrijven. We moeten het beter doordenken en vooral praktisch toepasbaar maken. Wie over fundamentalisme en populisme spreken wil, kan over het kosmopolitisme niet zwijgen.
Waarheid en objectiviteit
In de wetenschap zou het om de objectieve waarheid gaan. Wat betekenen deze begrippen eigenlijk en zijn de hiermee verbonden pretenties gerechtvaardigd? Wat betekenen begrippen als causaliteit en de theoriegeladenheid van de waarneming? Wat is een wetenschappelijke verklaring? Is falsificatie wel mogelijk? Aan de hand van de begrippen ‘objectiviteit’ en ‘waarheid’ bespreekt Ruud Bosman een aantal wetenschapsfilosofische onderwerpen, uit zowel de natuurwetenschappen als de sociale wetenschappen. Objectiviteit hoort thuis in de natuurwetenschappen terwijl het in de sociale wetenschappen veelal draait om intersubjectiviteit. Daarom moeten we daar meestal van ‘handelen’ spreken en is...
Zoektocht naar de wortels van het milieuprobleem
Het milieuprobleem is inmiddels tot een van de ernstigste bedreigingen van de moderne samenleving uitgegroeid. Toch lukt het maar moeilijk om een effectief milieubeleid van de grond te krijgen. De reden daarvan, zo is de stelling van dit boek, is dat de milieucrisis met de inrichting van het sociale bestel als zodanig samenhangt. Het brengt met andere woorden algemene kenmerken van dat systeem tot uitdrukking. Te noemen zijn dan onder meer de mateloosheid van de moderne cultuur (sneller, meer, groei), de kijk op de natuur als vooral een inventaris van grondstoffen, een uiterlijk welzijnsbegrip en een losgeslagen economie. De conclusie is dan dat binnen het bestek van zo’n cultuur de transitie naar een duurzame samenleving een uitzichtloze zaak is. Maar dat daarvoor de overgang naar een ander type maatschappij nodig is. Het boek geeft daarvoor een aantal voorzetten.
De zijlijn
Dit boek bespreekt het literaire werk van schrijvers en theologen die vanuit hun marginale positie binnen het christendom behartigenswaardige zaken aan de orde stelden. Zo schreef Dietrich Bonhoeffer gedichten toen hij door de nazi’s gevangen werd gehouden. Ze geven zijn uitgesproken beeld van het christelijke geloof aan. Thomas Merton publiceerde erudiete kritieken waaruit zijn eigenzinnige geloofsbeleving blijkt. Gerard Walschap en Marnix Gijsen keerden zich op een intensieve en strijdbare wijze van het christendom af. Amos Oz schetst in zijn roman ‘Judas’ deze apostel als een buitenstaander die de bekende gang van zaken vanuit een originele focus benadert. De chansonnier Georges Brassens bezingt God na de Tweede Wereldoorlog als een machteloze instantie, waarvan de mondige mens afscheid moet nemen. In ‘De zwarte Messias’ staat een tegendraads beeld van Jezus, zoals beschreven is in het Zuid-Afrikaanse toneelstuk ‘Woza Albert!’, centraal. In het essay over het leven van Franciscus van Assisi ten slotte wordt de ultrakatholieke visie van Julien Green belicht.
De symfonie van de natuur
De ecologische crisis hangt met een bepaalde kijk op de natuur samen, te weten het zogeheten gemechaniseerde wereldbeeld. In deze optiek is de natuur een ensemble van dode, inerte dingen zonder binnenkant en eigen activiteit. Als gevolg daarvan degradeerde zij in de moderne tijd tot een inventaris van hulpbronnen en vervreemdden mens en natuur van elkaar. De ‘oplossing’ van deze crisis vereist daarom een ander natuurbeeld. Daaraan beantwoorden recente fascinerende ontwikkelingen in de natuur- en levenswetenschappen die contouren van een dynamische, creatieve, open en veelkleurige natuur doen oplichten. Zo’n natuuropvatting kan de basis vormen van de erkenning van een intrinsieke waarde van natuurlijke entiteiten – planten, dieren, ecosystemen. En dat kan weer motiveren tot een meer zorgzame en sparende omgang met de natuurlijke omgeving. Tegelijk krijgen met dat nieuwe natuurbeeld veel filosofische vragen een andere setting en ontstaan nieuwe openingen voor vastgelopen discussies zoals die van de verhouding van lichaam en geest of van de vrije wil. Alles bijeen voert dit boek een pleidooi voor een vergroening van de filosofie.
Paradoxen van het wijsgerig denken
Het is een misverstand dat filosofie eens en voor al diepe problemen oplost en grote levensvragen beantwoordt. Dat doet zij niet; dat kan zij niet. Het is evenzeer een misverstand dat de filosofie van vandaag moet verzinken in relativisme, of dat zij nog slechts een rol heeft in de benauwende obsessie met het levensgeluk. Ware filosofie is streven en wagen, balanceren op de grens van het onverklaarbare, weten van niet weten. Ware filosofie begint in verwondering en eindigt in verwondering. In een afwisseling van suggestief aforisme en beredeneerd betoog illustreert dit boek de paradoxen die onvermijdelijk verschijnen in het denken over mens en wereld. Het schetst hoe de ambitieuze filosoof laveert tussen wiskunde en poëzie, tussen de mythe en de rede. Het herstelt de metafysica, de vertelling van het grote verhaal, de zoektocht naar de diepste grond, in ere maar beklemtoont dat de metafysicus ook altijd scepticus moet wezen: zoek verder!
